ညဴကလီးယားတဲ့။ ျမန္မာလိုေတာ့ အဏုျမဴလို႔ က်ေနာ္တို႔ ဗမာေတြ ဘာသာျပန္ၿပီး သံုးခဲ့တာ အခုအထိပါပဲ။ ဂ်ပန္ကို အေမရိကန္က အဏုျမဴဗံုးႀကဲလုိက္တဲ့ အခါၾကမွ တကမၻာလံုး အဏုျမဴစြမ္းအင္ အေၾကာင္းကို ေကာင္းေကာင္း သိသြား ၾကတာမို႔လား။ အဏုျမဴစြမ္းအင္ဟာ လူသတ္လက္နက္ အျဖစ္နဲ႔ အသံုးျပဳလို႔ရသလို အဏုျမဴကေန စြမ္းအင္ ထုတ္ယူၿပီး လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား အေနနဲ႔ လူေတြ သံုးစြဲႏုိင္ပါေသးတယ္။ အဏုျမဴကေန စြမ္းအင္ ထုတ္ယူျခင္းဟာ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔၊ ေက်ာက္မီးေသြး စတာေတြကေန စြမ္းအင္ ထုတ္ယူတာထက္ ဝန္က်ဥ္းတယ္၊ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ညစ္ညမ္းမႈကိုလည္း သက္သာေစတယ္၊ ေစ်းလည္း ခ်ဳိတယ္လို႔ အေစာပိုင္းက ဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။
အဲတာေၾကာင့္ အေနာက္ ႏုိင္ငံမ်ားဟာ ေနာက္ပုိင္းမွာ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို အေသးစား၊ အလတ္စားေတြ ေဆာက္လုပ္ ၿပီး လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္ယူလာခဲ့ၾကပါတယ္။ ေခတ္ဦးပုိင္းတုန္းက တခ်ဳိ႕ေသာ ပညာရွင္ေတြက ေထာက္ျပခဲ့ပါေသး တယ္။ အဏုျမဴကေန လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ ထုတ္ယူတာေတာ့ ဟုတ္ပါၿပီ။ ဓာတ္ေပါင္းဖို မေတာ္တဆ ေပါက္ကြဲတာမ်ဳိး မ ျဖစ္ေအာင္၊ အဏုျမဴ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ယိုစိမ့္တာမ်ဳိး မျဖစ္ေအာင္ လံုျခံဳေရးအတြက္ ဘယ္လို လုပ္ၾကမလဲလို႔ ေဆြးေႏြး ၾကပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း
တခ်ဳိ႕ေသာ ပညာရွင္ ေတြကေတာ့ နည္းပညာ အဆင့္အတန္း ျမင့္တယ္ဆိုရင္ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို လံုျခံဳေရးအတြက္ စိတ္ခ်လက္ခ် ေဆာင္ရြက္ ႏုိင္တယ္လို႔ ေထာက္ျပပါတယ္။ အဲေတာ့ အစိုးရမ်ားနဲ႔ လွ်ပ္ စစ္ စြမ္းအင္ ထုတ္ယူၿပီး ျပန္လည္ ေရာင္းခ်လိုတဲ့ ေငြရွင္မ်ားက နည္းပညာ အဆင့္အတန္း ျမင့္ျမင့္မားမားနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ တယ္ဆိုတဲ့ ပညာရွင္မ်ားကို အားကိုးၿပီး အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြကို ေဆာက္လာၾကပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ ဂ် ပန္ႏုိင္ငံမွာလည္း အေမရိကန္ေတြ ေပးတဲ့ နည္းပညာကိုယူၿပီး အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြ တည္ေဆာက္ပါတယ္။ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္ စာရင္းအရဆိုရင္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံမွာ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ ထုတ္ယူဖို႔အတြက္ တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေပါင္း (၅၂) လံုး ရိွပါတယ္။နည္းပညာ အဆင့္အတန္း ျမင့္မားရင္ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို တည္ေဆာက္ၿပီး စြမ္းအင္ ထုတ္ယူတာဟာ စိတ္ခ်ရတယ္လို႔ ဆိုတာဟာ တကယ္တန္း မွန္ပါသလားဆိုတာ ေစာေၾကာစရာ ျဖစ္လာပါတယ္။
အဏုျမဴဓာတ္ေပါင္းဖို ေပါက္ကြဲတာ၊ ယိုစိမ့္တာေတြကို အသာထားလုိက္ဦး။ အဏုျမဴဓာတ္ေပါင္းဖိုမွာ အသံုးျပဳၿပီးသား ပစၥည္းေတြကို စြန္႔ပစ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ေတာင္ ေရဒီယိုသတိၱႂကြဓာတ္က အနည္းနဲ႔အမ်ား သင့္ေနဆဲမို႔ က်န္ေနဆဲမို႔ လူ ေတြအတြက္ အႏၲရာယ္မျဖစ္ရေအာင္ အဆင့္ျမင့္နည္းပညာေတြကို အသံုးျပဳၿပီးမွ စြန္႔ပစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အၾကမ္း ဖ်ဥ္း ေျပာရရင္ေတာ့ အဏုျမဴစြန္႔ပစ္ ပစၥည္းေတြကို အေကာင္းစား ကြန္ကရစ္ေတြနဲ႔ အထပ္ထပ္ အံုၿပီးမွ ေျမႀကီးထဲကို ျမႇဳပ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ႏုိင္ငံေတြကေတာ့ ပင္လယ္ထဲမွာ သြားျပစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေျမႀကီးထဲကို ျမႇဳပ္လုိက္တဲ့ ေနရာမွာ လည္း ဘာေတြေျပာစရာ ျဖစ္လာသလဲဆိုေတာ့ အဏုျမဴ စြန္႔ပစ္ပစၥည္း ျမဳပ္ထားတဲ့ ေနရာတဝိုက္ဟာ သာမန္ထက္ အ ပူခ်ိန္ ပိုမ်ားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အဲသလို စြန္႔ပစ္လုိက္တဲ့ ပစၥည္းေတြမွာ က်န္ရိွေနေသးတဲ့ ေရဒီယိုသတိၱႂကြ အဏုျမဴဓာတ္ဟာ ဘယ္ေတာ့က်မွ လံုးလံုး ဓာတ္ပ်ယ္သြားပါသလဲ။ ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္သိန္းငါးေသာင္း ၾကာေတာ့မွ အဏုျမဴဓာတ္ လံုးလံုး ကင္းစင္မယ္လို႔ ကြ်မ္းက်င္သူ မ်ားက ဆိုပါတယ္။
ဂ်ပန္ႏုိင္ငံမွာ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တုန္းက ဓာတ္ေပါင္းဖိုတခု ယိုစိမ့္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြ မသိခင္မွာ အျမန္ျပန္ၿပီး ပိတ္္ဆို႔ႏုိင္ခဲ့ ပါတယ္။ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္မွာလည္း ေနာက္ထပ္ ဓာတ္ေပါင္းဖို တခုက ယိုစိမ့္မႈျဖစ္လို႔ လူေပါင္း ၆ဝဝ ေက်ာ္ အဏုျမဴေရဒီယို ဓာတ္သင့္ျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။ ၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လမွာလည္း ဓာတ္ေပါင္းဖိုတခု ယိုစိမ့္မႈ ျဖစ္ျပန္ပါတယ္။ လူေလးဦး ေသဆံုးခဲ့ရၿပီး အမ်ားအျပား ဓာတ္သင့္ျခင္း ခံရပါတယ္။ အခုဟာကေတာ့ ငလွ်င္နဲ႔ ဆူနာမီဒဏ္ေၾကာင့္ ဓာတ္ေပါင္းဖို ေပါက္ကြဲၿပီး အဏုျမဴ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေတြ ေလထုထဲကို ယိုစိမ့္ ထြက္လာပါတယ္။ ဒီတခါ ျဖစ္တာက ပိုၿပီးအႏၱရာယ္ ရိွပါ တယ္။
အဂၤလန္ႏုိင္ငံမွာေတာ့ ၁၉၅ဝ ခုႏွစ္မ်ားကထဲက ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြ ေဆာက္ၿပီး လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ကို ထုတ္ယူ ေရာင္းခ် ပါ တယ္။ အဂၤလန္မွာ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို (၁၁) လံုးရိွပါတယ္။ သူတို႔မွာလည္း တခါတုန္းက ဓာတ္ေပါင္းဖိုတခု ယိုစိမ့္မႈ ျဖစ္လို႔ ပိတ္ပစ္ခဲ့ရပါတယ္။ အဲတာက ၿဗိတိသွ် တပ္မေတာ္ကေန တုိက္ရုိက္ ဦးစီးလုပ္ကိုင္တဲ့ ဓာတ္ေပါင္းဖို ျဖစ္ပါတယ္။ အဂၤလန္မွာ အခု ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ျပႆနာကေတာ့ အဏုျမဴဓာတ္ က်န္ေနဆဲျဖစ္တဲ့ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြကို သန္႔ရွင္းသြား ေအာင္ ေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ ေငြေၾကး အကုန္အက် မ်ားလြန္းတဲ့ကိစၥပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ငါးဆယ္အတြင္း အဏု ျမဴစြန္႔ပစ္ ပစၥည္းေတြကို သန္႔ရွင္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရတာ အဂၤလိပ္ေပါင္ေငြ ၅၆ ဘီလီယံ (အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၁၂ ဘီ လီယံ) သံုးစြဲခဲ့ရပါတယ္။ အခုလည္း ဆက္ၿပီး ေငြကုန္ခံေနရပါတယ္။
၁၉၈၆ ခုႏွစ္တုန္းက ရုရွားႏုိင္ငံက ရွာႏိုဘုိင္းဆိုတဲ့ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္ေတာ့ လူေပါင္း အေျမာက္အမ်ား ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့လူမ်ား ဓာတ္ေရာင္ျခည္ သင့္တာကို ခံခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို ေတြပုိင္္ဆုိင္တဲ့ အျခားေသာ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားက ဘာေျပာသလဲဆိုေတာ့ ရုရွားရဲ႕ နည္းပညာက သူတို႔လို အဆင့္မျမင့္ လို႔ ျဖစ္ရတာလို႔ လက္ညိႇဳးထိုးရင္း သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ကာကြယ္ခဲ့ပါတယ္။ လက္ရိွမွာ တရုတ္ႏုိင္ငံကေတာ့ ေက်ာက္မီး ေသြး အေျခခံ လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အားထုတ္ စက္ရံုေတြကို အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြနဲ႔ အစားထိုးဖို႔ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ သကၠရာဇ္ ၂ဝ၂ဝ မွာ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို အလံုးေပါင္း ၃ဝ အထိ အၿပီးတည္ေဆာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အရင္တုန္းက အဏုျမဴပညာရွင္ေတြ စိုးရိမ္တာက ဓာတ္ေပါင္းဖိုအတြင္း တခုခု အမွားအယြင္းျဖစ္လို႔ ေပါက္ကြဲတာ ယို စိမ့္တာကိုသာ အေလးထား ထည့္တြက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုဂ်ပန္မွာ ျဖစ္သလို ငလွ်င္ေၾကာင့္၊ ဆူနာမီေၾကာင့္ အဏု ျမဴဓာတ္ေပါင္းဖို တုိက္ရုိက္ေပါက္ကြဲ ပ်က္စီးတာမ်ဳိးကို ထည့္မတြက္ခဲ့ၾကပါဖူး။ နည္းပညာ ဘယ္ေလာက္ပဲ အဆင့္ျမင့္ ျမင့္ ငလွ်င္ဒဏ္ ျပင္းျပင္းခံရရင္၊ ဆူနာမီလိုဟာမ်ဳိးနဲ႔ ေတြ႔ရင္ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို ပ်က္စီးၿပီး လူေတြအႏၱရာယ္ ေတြ႔ႏုိင္ တယ္ဆိုတာကို အခုလို လက္ေတြ႔ ရင္ဆုိင္လုိက္ရမွ အဏုျမဴ ပုိင္ရွင္ေတြ မ်က္ကလဲဆန္ျပာ ျဖစ္ၾကတာပါ။
ကေန႔ကမၻာႀကီးရဲ့ လူဦးေရ ၈ဝ% ဟာ ပင္လယ္ ကမ္းရိုးတန္း တေလွ်ာက္မွာ ေနထုိင္ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုန္းတြင္းပိတ္ ႏုိင္ငံေတြကလြဲလို႔ က်န္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြဟာ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို တည္ေဆာက္ရင္ ပင္လယ္ ကမ္းရိုးတန္းနားမွာပဲ ကပ္ ၿပီး တည္ေဆာက္ေလ့ ရိွပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔တုန္းဆိုေတာ့ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို လည္ပတ္ေနတုန္း အေအးခံဖို႔အတြက္ ေရကို အေျမာက္အမ်ား သံုးရလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေရနားနီးနီးမွာ တည္ေဆာက္တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ကုန္း တြင္း ပိတ္ေနတဲ့ေနရာမ်ဳိးမွာ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြကေတာ့ ေရခ်ဳိကို အသံုးျပဳၿပီး အေအးခံ တဲ့စနစ္နဲ႔ လည္ပတ္ရတာျဖစ္လို႔ ေရခ်ဳိအေျမာက္အမ်ား သံုးစြဲရပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေရခ်ဳိအရင္းအျမစ္ကို တဖက္မွာ ထိ ခုိက္ေစျပန္ပါတယ္။ ကေန႔ ကမၻာႀကီးမွာ မိုးေခါင္တဲ့ႏွစ္ေတြ ထပ္သတဲ့ထပ္ လာေနပါတယ္။ ေရခ်ဳိရွားပါးလာတယ္။ စုိက္ ပ်ဳိးေရးအတြက္ေတာင္ ေရမလံုေလာက္တဲ့ ကိစၥမ်ဳိးေတြ ျဖစ္လာေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖိုအတြက္ ေရခ်ဳိကို အလြန္အမင္း သံုးစြဲရတာ အနာဂတ္မွာ ပိုၿပီးႀကီး က်ယ္လာတဲ့ ျပႆနာ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ တခ်ဳိ႕ပညာရွင္မ်ားက ေဟာ ကိန္းထုတ္ပါတယ္။
ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ငလွ်င္ဒဏ္ကို မခံရဖူးထားဦး၊ ပင္လယ္နားမွာ ကပ္ၿပီးတည္ေဆာက္ ထားရတဲ့အတြက္ ဆူနာမီ လိုဟာမ်ဳိး၊ ဟာရီကိန္းနဲ႔ တုိင္ဖြန္း မုန္တုိင္းလို ဟာမ်ဳိးေတြရဲ့ ဒဏ္ကို ခံရဖို႔ အလားအလာ မ်ားေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကမၻာ ႀကီးမွာ ေရခဲေတြ အရည္ေပ်ာ္လာတဲ့အတြက္ ပင္လယ္ေရမ်က္ျပင္ ျမင့္တက္ လာတာကလည္း ေရရွည္မွာ ရင္ဆုိင္ရမယ့္ ျပႆနာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဥပမာ တခုကို ေျပာရရင္ ၂ဝဝ၄ ဆူနာမီတုန္းက ေရလိႈင္းေတြဟာ အင္ဒိုနီးရွားနဲ႔ ထုိင္းႏုိင္ငံ သာမက အိႏိၵယ ႏုိင္ငံအထိ ရိုက္ခတ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ အက်ဳိးဆက္ ေၾကာင့္ မဒရပ္စ္ၿမိဳ႔ အနားက အိႏိၵယရဲ့ ဒုတိယအႀကီး ဆံုး အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖိုကို ေခတၱပိတ္ပစ္ ခဲ့ရပါေသးတယ္။ အဂၤလန္မွာလည္း အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို အမ်ားစုဟာ ပင္ လယ္ကမ္းရိုးတန္း အနားမွာပဲ တည္ေဆာက္ထား ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဓာတ္ေပါင္းဖို ေတြဆိုရင္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ ႏွစ္မီတာ သံုးမီတာေလာက္ပဲ ျမင့္ပါတယ္။
ကုန္းတြင္းပိတ္မွာ ေဆာက္ထားတဲ့ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြဟာ အေအးခံစနစ္အတြက္ ေရခ်ဳိပမာဏ အေျမာက္အမ်ား သံုးစြဲရ တဲ့အျပင္ ပူေနဆဲေရေတြကို နီးရာ ျမစ္ေခ်ာင္းနဲ႔ အင္းအုိင္ေတြထဲ သြန္ပါတယ္။ အဲတာကလည္း သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ကို ေရရွည္မွာ ပ်က္စီးေစျပန္ပါတယ္။ ပင္လယ္နားက ဓာတ္ေပါင္းဖိုကေတာ့ ေရပူေတြကို ပင္လယ္ထဲ သြန္ထုတ္ပါ တယ္။ အဲတာရဲ့ အက်ဳိးဆက္အျဖစ္ ပင္လယ္ေရေအာက္ေန သတၱဝါေတြကို ပ်က္စီးေစျပန္ပါတယ္။ ၿခံဳၿပီး ေျပာရမယ္ဆို ရင္ သစ္ေတာေတြျပဳန္းလို႔ ကမၻာမွာ အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာတဲ့ အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ အဏုျမဴဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြကို ဘယ္နားမွာပဲ ေဆာက္ေဆာက္ ကမၻာ႔အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္လာမႈနဲ႔ ေရခ်ဳိရွားပါးလာမႈကို အားေပးသလို ျဖစ္တာကေတာ့ အမွန္ပဲလို႔ ဆိုၾက ပါတယ္။
၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္က ဥေရာပမွာ စံခ်ိန္တင္ အပူလိႈင္းေတြ ဝင္ေရာက္လာေတာ့ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံက ဓာတ္ေပါင္းဖို ၁၇ မွာ တခ်ဳိ႕ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြကို ရပ္ဆုိင္းထားရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဓာတ္ေပါင္းဖို ေတြကေတာ့ ထုတ္လုပ္မႈ ပမာဏကို ေလွ်ာ့ခ်ခဲ့ရပါ တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔တုန္းဆိုေတာ့ အပူလိႈင္းေၾကာင့္ ေျမေရာ၊ ျမစ္ေတြပါ အပူခ်ိန္တက္ေနတုန္း ဓာတ္ေပါင္းဖိုက သြန္ထုတ္ ေနတဲ့ ေရပူေတြကပါ အပူခ်ိန္ကို ပိုၿပီးတက္လာေအာင္ အားေပးသလို ျဖစ္ခဲ့တာေၾကာင့္ပါ။ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္တုန္းကလည္း စ ပိန္ႏုိင္ငံမွာ ပူလြန္းတာေၾကာင့္ ျမစ္ေရရဲ႕အပူခ်ိန္ေတာင္ တက္လာတာမို႔ ျမစ္ထဲကို ေရပူသြန္ေနတဲ့ ဓာတ္ေပါင္းဖို တလံုး ေခတၱပိတ္ခဲ့ရပါတယ္။ ၂ဝဝ၃ နဲ႔ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း ဥေရာပတုိက္မွာ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြဟာ ရိွသမွ်စြမ္းအင္ကို အ ျပည့္အဝသံုးၿပီး လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဘာလို႔တုန္းဆိုေတာ့ အဲဒီႏွစ္မ်ားအတြင္း ေႏြကာလေတြမွာ ေလ ေအးေပးစက္ အလြန္အကၽြံသံုးခဲ့လို႔ ျဖစ္ရတာလို႔ ဆိုပါတယ္။
၁၉၇၉ တုန္းက အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ပင္စီေဗးနီးယားျပည္နယ္မွာ “သံုးမုိင္ကြ်န္း” လို႔ အမည္ရတဲ့ အဏုျမဴဓာတ္ေပါင္းဖို ယို စိမ့္တာ ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ၁၉၈၆ ရုရွား ရွာႏုိဘုိင္း ဓာတ္ေပါင္းဖို ေပါက္ကြဲ ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေတြကို လူေတြကေမ့ေနတာ ၾကာ လွပါၿပီ။ သို႔ေသာ္လည္း အခု ဂ်ပန္ႏုိင္ငံက ဖူကူရီွးမား ဓာတ္ေပါင္းဖိုေပါက္ကြဲတာဟာ အေမ့ေမ့ အေလွ်ာ့ေလွ်ာ့ ျဖစ္ေန တဲ့ လူေတြကို ထပ္မံသတိေပးလုိက္တယ္ဆိုရင္လည္း မမွားပါဖူး။ အဏုျမဴဓာတ္ေပါင္းဖိုဟာ လံုျခံဳမႈရိွေအာင္ နည္းပညာ အဆင့္ ဘယ္ေလာက္ျမင့္တာေတြနဲ႔ပဲ လုပ္လုပ္ သဘာဝေဘး ဒုကၡကပ္ေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္လာရတဲ့အခါမွာ လူသားေတြအ တြက္ အႏၱရာယ္က်ေရာက္ႏုိင္တဲ့ အလားအလာေတြ ရိွေနေသးတယ္ဆိုတာကို ထင္ထင္ရွားရွား ျပလုိက္တာပါပဲ။
ေနာက္တခ်က္လည္း ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ ပတ္လည္က ႏုိင္ငံေတြဟာ ငလွ်င္ေၾကာ လုိင္းေပၚမွာ တည္ရိွတဲ့အတြက္ ငလ်င္ လႈပ္မွာ၊ မီးေတာင္ ေပါက္ကြဲမွာကို အၿမဲ စိုးရိမ္ေနရပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ပစိဖိတ္ေဒသထဲမွာ မဟုတ္ေပမယ့္ ငလ်င္ ေၾကာအေပၚမွာ တည္ေနပါတယ္။ မွတ္မိသေလာက္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ငလွ်င္ႀကီးႏွစ္ခု လႈပ္ခဲ့ပါတယ္။ တခုကေတာ့ အဂၤလိပ္ေခတ္မွာ လႈပ္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ပဲခူးငလွ်င္ႀကီးလို႔ လူသိမ်ားပါတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ မဆလေခတ္မွာ လႈပ္ခဲ့တဲ့ ပုဂံငလွ်င္ႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲ့ ဇာတ္လုိက္ ေက်ာ္ႀကီးမ်ားျဖစ္တဲ့ ေနျပည္ေတာ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားမွာလည္း ညဴ ကလီးယား အိပ္မက္ေတြ ရိွေနပါတယ္။ ႀကိတ္လည္းႀကံေနပါတယ္။ သူတို႔ကေတာ့ ပင္လယ္နားမွာ မေဆာက္ရဲေတာ့ ကုန္းတြင္းပိတ္ထဲမွာ သြားေဆာက္ေနၾကပါတယ္။ ေနာင္က်ရင္ ကုန္းတြင္းပုိင္းက လူေတြ ေရခ်ဳိရွားပါးမႈနဲ႔ ရင္ဆုိင္ရရင္ သူတို႔ လက္ခ်က္ပဲလို႔ ဆိုရေတာ့မွာပါ။ ဒီၾကားထဲ ကာရန္မသင့္လို႔ ဓာတ္ေပါင္းဖို ေပါက္ကြဲ ယိုစိမ့္တယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အနီးအနားက လူေတြ ခံရဦးမွာကလည္း ေနာက္တခ်က္လုိ႔ စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္မိပါရဲ့။
ေဇာ္မင္း
၁၈ ရက္၊ မတ္လ၊ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္
စာကိုး။ ။ “N-advocators will be back … after a suitable hiatus” by Brahma Chellaney, in Bangkok Post, 16th March 2011.
အဲတာေၾကာင့္ အေနာက္ ႏုိင္ငံမ်ားဟာ ေနာက္ပုိင္းမွာ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို အေသးစား၊ အလတ္စားေတြ ေဆာက္လုပ္ ၿပီး လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္ယူလာခဲ့ၾကပါတယ္။ ေခတ္ဦးပုိင္းတုန္းက တခ်ဳိ႕ေသာ ပညာရွင္ေတြက ေထာက္ျပခဲ့ပါေသး တယ္။ အဏုျမဴကေန လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ ထုတ္ယူတာေတာ့ ဟုတ္ပါၿပီ။ ဓာတ္ေပါင္းဖို မေတာ္တဆ ေပါက္ကြဲတာမ်ဳိး မ ျဖစ္ေအာင္၊ အဏုျမဴ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ယိုစိမ့္တာမ်ဳိး မျဖစ္ေအာင္ လံုျခံဳေရးအတြက္ ဘယ္လို လုပ္ၾကမလဲလို႔ ေဆြးေႏြး ၾကပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း
တခ်ဳိ႕ေသာ ပညာရွင္ ေတြကေတာ့ နည္းပညာ အဆင့္အတန္း ျမင့္တယ္ဆိုရင္ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို လံုျခံဳေရးအတြက္ စိတ္ခ်လက္ခ် ေဆာင္ရြက္ ႏုိင္တယ္လို႔ ေထာက္ျပပါတယ္။ အဲေတာ့ အစိုးရမ်ားနဲ႔ လွ်ပ္ စစ္ စြမ္းအင္ ထုတ္ယူၿပီး ျပန္လည္ ေရာင္းခ်လိုတဲ့ ေငြရွင္မ်ားက နည္းပညာ အဆင့္အတန္း ျမင့္ျမင့္မားမားနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ တယ္ဆိုတဲ့ ပညာရွင္မ်ားကို အားကိုးၿပီး အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြကို ေဆာက္လာၾကပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ ဂ် ပန္ႏုိင္ငံမွာလည္း အေမရိကန္ေတြ ေပးတဲ့ နည္းပညာကိုယူၿပီး အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြ တည္ေဆာက္ပါတယ္။ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္ စာရင္းအရဆိုရင္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံမွာ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ ထုတ္ယူဖို႔အတြက္ တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေပါင္း (၅၂) လံုး ရိွပါတယ္။နည္းပညာ အဆင့္အတန္း ျမင့္မားရင္ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို တည္ေဆာက္ၿပီး စြမ္းအင္ ထုတ္ယူတာဟာ စိတ္ခ်ရတယ္လို႔ ဆိုတာဟာ တကယ္တန္း မွန္ပါသလားဆိုတာ ေစာေၾကာစရာ ျဖစ္လာပါတယ္။
အဏုျမဴဓာတ္ေပါင္းဖို ေပါက္ကြဲတာ၊ ယိုစိမ့္တာေတြကို အသာထားလုိက္ဦး။ အဏုျမဴဓာတ္ေပါင္းဖိုမွာ အသံုးျပဳၿပီးသား ပစၥည္းေတြကို စြန္႔ပစ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ေတာင္ ေရဒီယိုသတိၱႂကြဓာတ္က အနည္းနဲ႔အမ်ား သင့္ေနဆဲမို႔ က်န္ေနဆဲမို႔ လူ ေတြအတြက္ အႏၲရာယ္မျဖစ္ရေအာင္ အဆင့္ျမင့္နည္းပညာေတြကို အသံုးျပဳၿပီးမွ စြန္႔ပစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အၾကမ္း ဖ်ဥ္း ေျပာရရင္ေတာ့ အဏုျမဴစြန္႔ပစ္ ပစၥည္းေတြကို အေကာင္းစား ကြန္ကရစ္ေတြနဲ႔ အထပ္ထပ္ အံုၿပီးမွ ေျမႀကီးထဲကို ျမႇဳပ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ႏုိင္ငံေတြကေတာ့ ပင္လယ္ထဲမွာ သြားျပစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေျမႀကီးထဲကို ျမႇဳပ္လုိက္တဲ့ ေနရာမွာ လည္း ဘာေတြေျပာစရာ ျဖစ္လာသလဲဆိုေတာ့ အဏုျမဴ စြန္႔ပစ္ပစၥည္း ျမဳပ္ထားတဲ့ ေနရာတဝိုက္ဟာ သာမန္ထက္ အ ပူခ်ိန္ ပိုမ်ားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အဲသလို စြန္႔ပစ္လုိက္တဲ့ ပစၥည္းေတြမွာ က်န္ရိွေနေသးတဲ့ ေရဒီယိုသတိၱႂကြ အဏုျမဴဓာတ္ဟာ ဘယ္ေတာ့က်မွ လံုးလံုး ဓာတ္ပ်ယ္သြားပါသလဲ။ ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္သိန္းငါးေသာင္း ၾကာေတာ့မွ အဏုျမဴဓာတ္ လံုးလံုး ကင္းစင္မယ္လို႔ ကြ်မ္းက်င္သူ မ်ားက ဆိုပါတယ္။
ဂ်ပန္ႏုိင္ငံမွာ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တုန္းက ဓာတ္ေပါင္းဖိုတခု ယိုစိမ့္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြ မသိခင္မွာ အျမန္ျပန္ၿပီး ပိတ္္ဆို႔ႏုိင္ခဲ့ ပါတယ္။ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္မွာလည္း ေနာက္ထပ္ ဓာတ္ေပါင္းဖို တခုက ယိုစိမ့္မႈျဖစ္လို႔ လူေပါင္း ၆ဝဝ ေက်ာ္ အဏုျမဴေရဒီယို ဓာတ္သင့္ျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။ ၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လမွာလည္း ဓာတ္ေပါင္းဖိုတခု ယိုစိမ့္မႈ ျဖစ္ျပန္ပါတယ္။ လူေလးဦး ေသဆံုးခဲ့ရၿပီး အမ်ားအျပား ဓာတ္သင့္ျခင္း ခံရပါတယ္။ အခုဟာကေတာ့ ငလွ်င္နဲ႔ ဆူနာမီဒဏ္ေၾကာင့္ ဓာတ္ေပါင္းဖို ေပါက္ကြဲၿပီး အဏုျမဴ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေတြ ေလထုထဲကို ယိုစိမ့္ ထြက္လာပါတယ္။ ဒီတခါ ျဖစ္တာက ပိုၿပီးအႏၱရာယ္ ရိွပါ တယ္။
အဂၤလန္ႏုိင္ငံမွာေတာ့ ၁၉၅ဝ ခုႏွစ္မ်ားကထဲက ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြ ေဆာက္ၿပီး လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ကို ထုတ္ယူ ေရာင္းခ် ပါ တယ္။ အဂၤလန္မွာ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို (၁၁) လံုးရိွပါတယ္။ သူတို႔မွာလည္း တခါတုန္းက ဓာတ္ေပါင္းဖိုတခု ယိုစိမ့္မႈ ျဖစ္လို႔ ပိတ္ပစ္ခဲ့ရပါတယ္။ အဲတာက ၿဗိတိသွ် တပ္မေတာ္ကေန တုိက္ရုိက္ ဦးစီးလုပ္ကိုင္တဲ့ ဓာတ္ေပါင္းဖို ျဖစ္ပါတယ္။ အဂၤလန္မွာ အခု ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ျပႆနာကေတာ့ အဏုျမဴဓာတ္ က်န္ေနဆဲျဖစ္တဲ့ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြကို သန္႔ရွင္းသြား ေအာင္ ေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ ေငြေၾကး အကုန္အက် မ်ားလြန္းတဲ့ကိစၥပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ငါးဆယ္အတြင္း အဏု ျမဴစြန္႔ပစ္ ပစၥည္းေတြကို သန္႔ရွင္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရတာ အဂၤလိပ္ေပါင္ေငြ ၅၆ ဘီလီယံ (အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၁၂ ဘီ လီယံ) သံုးစြဲခဲ့ရပါတယ္။ အခုလည္း ဆက္ၿပီး ေငြကုန္ခံေနရပါတယ္။
၁၉၈၆ ခုႏွစ္တုန္းက ရုရွားႏုိင္ငံက ရွာႏိုဘုိင္းဆိုတဲ့ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္ေတာ့ လူေပါင္း အေျမာက္အမ်ား ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့လူမ်ား ဓာတ္ေရာင္ျခည္ သင့္တာကို ခံခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို ေတြပုိင္္ဆုိင္တဲ့ အျခားေသာ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားက ဘာေျပာသလဲဆိုေတာ့ ရုရွားရဲ႕ နည္းပညာက သူတို႔လို အဆင့္မျမင့္ လို႔ ျဖစ္ရတာလို႔ လက္ညိႇဳးထိုးရင္း သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ကာကြယ္ခဲ့ပါတယ္။ လက္ရိွမွာ တရုတ္ႏုိင္ငံကေတာ့ ေက်ာက္မီး ေသြး အေျခခံ လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အားထုတ္ စက္ရံုေတြကို အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြနဲ႔ အစားထိုးဖို႔ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ သကၠရာဇ္ ၂ဝ၂ဝ မွာ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို အလံုးေပါင္း ၃ဝ အထိ အၿပီးတည္ေဆာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အရင္တုန္းက အဏုျမဴပညာရွင္ေတြ စိုးရိမ္တာက ဓာတ္ေပါင္းဖိုအတြင္း တခုခု အမွားအယြင္းျဖစ္လို႔ ေပါက္ကြဲတာ ယို စိမ့္တာကိုသာ အေလးထား ထည့္တြက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုဂ်ပန္မွာ ျဖစ္သလို ငလွ်င္ေၾကာင့္၊ ဆူနာမီေၾကာင့္ အဏု ျမဴဓာတ္ေပါင္းဖို တုိက္ရုိက္ေပါက္ကြဲ ပ်က္စီးတာမ်ဳိးကို ထည့္မတြက္ခဲ့ၾကပါဖူး။ နည္းပညာ ဘယ္ေလာက္ပဲ အဆင့္ျမင့္ ျမင့္ ငလွ်င္ဒဏ္ ျပင္းျပင္းခံရရင္၊ ဆူနာမီလိုဟာမ်ဳိးနဲ႔ ေတြ႔ရင္ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို ပ်က္စီးၿပီး လူေတြအႏၱရာယ္ ေတြ႔ႏုိင္ တယ္ဆိုတာကို အခုလို လက္ေတြ႔ ရင္ဆုိင္လုိက္ရမွ အဏုျမဴ ပုိင္ရွင္ေတြ မ်က္ကလဲဆန္ျပာ ျဖစ္ၾကတာပါ။
ကေန႔ကမၻာႀကီးရဲ့ လူဦးေရ ၈ဝ% ဟာ ပင္လယ္ ကမ္းရိုးတန္း တေလွ်ာက္မွာ ေနထုိင္ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုန္းတြင္းပိတ္ ႏုိင္ငံေတြကလြဲလို႔ က်န္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြဟာ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို တည္ေဆာက္ရင္ ပင္လယ္ ကမ္းရိုးတန္းနားမွာပဲ ကပ္ ၿပီး တည္ေဆာက္ေလ့ ရိွပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔တုန္းဆိုေတာ့ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို လည္ပတ္ေနတုန္း အေအးခံဖို႔အတြက္ ေရကို အေျမာက္အမ်ား သံုးရလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေရနားနီးနီးမွာ တည္ေဆာက္တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ကုန္း တြင္း ပိတ္ေနတဲ့ေနရာမ်ဳိးမွာ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြကေတာ့ ေရခ်ဳိကို အသံုးျပဳၿပီး အေအးခံ တဲ့စနစ္နဲ႔ လည္ပတ္ရတာျဖစ္လို႔ ေရခ်ဳိအေျမာက္အမ်ား သံုးစြဲရပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေရခ်ဳိအရင္းအျမစ္ကို တဖက္မွာ ထိ ခုိက္ေစျပန္ပါတယ္။ ကေန႔ ကမၻာႀကီးမွာ မိုးေခါင္တဲ့ႏွစ္ေတြ ထပ္သတဲ့ထပ္ လာေနပါတယ္။ ေရခ်ဳိရွားပါးလာတယ္။ စုိက္ ပ်ဳိးေရးအတြက္ေတာင္ ေရမလံုေလာက္တဲ့ ကိစၥမ်ဳိးေတြ ျဖစ္လာေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖိုအတြက္ ေရခ်ဳိကို အလြန္အမင္း သံုးစြဲရတာ အနာဂတ္မွာ ပိုၿပီးႀကီး က်ယ္လာတဲ့ ျပႆနာ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ တခ်ဳိ႕ပညာရွင္မ်ားက ေဟာ ကိန္းထုတ္ပါတယ္။
ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ငလွ်င္ဒဏ္ကို မခံရဖူးထားဦး၊ ပင္လယ္နားမွာ ကပ္ၿပီးတည္ေဆာက္ ထားရတဲ့အတြက္ ဆူနာမီ လိုဟာမ်ဳိး၊ ဟာရီကိန္းနဲ႔ တုိင္ဖြန္း မုန္တုိင္းလို ဟာမ်ဳိးေတြရဲ့ ဒဏ္ကို ခံရဖို႔ အလားအလာ မ်ားေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကမၻာ ႀကီးမွာ ေရခဲေတြ အရည္ေပ်ာ္လာတဲ့အတြက္ ပင္လယ္ေရမ်က္ျပင္ ျမင့္တက္ လာတာကလည္း ေရရွည္မွာ ရင္ဆုိင္ရမယ့္ ျပႆနာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဥပမာ တခုကို ေျပာရရင္ ၂ဝဝ၄ ဆူနာမီတုန္းက ေရလိႈင္းေတြဟာ အင္ဒိုနီးရွားနဲ႔ ထုိင္းႏုိင္ငံ သာမက အိႏိၵယ ႏုိင္ငံအထိ ရိုက္ခတ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ အက်ဳိးဆက္ ေၾကာင့္ မဒရပ္စ္ၿမိဳ႔ အနားက အိႏိၵယရဲ့ ဒုတိယအႀကီး ဆံုး အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖိုကို ေခတၱပိတ္ပစ္ ခဲ့ရပါေသးတယ္။ အဂၤလန္မွာလည္း အဏုျမဴ ဓာတ္ေပါင္းဖို အမ်ားစုဟာ ပင္ လယ္ကမ္းရိုးတန္း အနားမွာပဲ တည္ေဆာက္ထား ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဓာတ္ေပါင္းဖို ေတြဆိုရင္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ ႏွစ္မီတာ သံုးမီတာေလာက္ပဲ ျမင့္ပါတယ္။
ကုန္းတြင္းပိတ္မွာ ေဆာက္ထားတဲ့ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြဟာ အေအးခံစနစ္အတြက္ ေရခ်ဳိပမာဏ အေျမာက္အမ်ား သံုးစြဲရ တဲ့အျပင္ ပူေနဆဲေရေတြကို နီးရာ ျမစ္ေခ်ာင္းနဲ႔ အင္းအုိင္ေတြထဲ သြန္ပါတယ္။ အဲတာကလည္း သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ကို ေရရွည္မွာ ပ်က္စီးေစျပန္ပါတယ္။ ပင္လယ္နားက ဓာတ္ေပါင္းဖိုကေတာ့ ေရပူေတြကို ပင္လယ္ထဲ သြန္ထုတ္ပါ တယ္။ အဲတာရဲ့ အက်ဳိးဆက္အျဖစ္ ပင္လယ္ေရေအာက္ေန သတၱဝါေတြကို ပ်က္စီးေစျပန္ပါတယ္။ ၿခံဳၿပီး ေျပာရမယ္ဆို ရင္ သစ္ေတာေတြျပဳန္းလို႔ ကမၻာမွာ အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာတဲ့ အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ အဏုျမဴဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြကို ဘယ္နားမွာပဲ ေဆာက္ေဆာက္ ကမၻာ႔အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္လာမႈနဲ႔ ေရခ်ဳိရွားပါးလာမႈကို အားေပးသလို ျဖစ္တာကေတာ့ အမွန္ပဲလို႔ ဆိုၾက ပါတယ္။
၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္က ဥေရာပမွာ စံခ်ိန္တင္ အပူလိႈင္းေတြ ဝင္ေရာက္လာေတာ့ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံက ဓာတ္ေပါင္းဖို ၁၇ မွာ တခ်ဳိ႕ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြကို ရပ္ဆုိင္းထားရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဓာတ္ေပါင္းဖို ေတြကေတာ့ ထုတ္လုပ္မႈ ပမာဏကို ေလွ်ာ့ခ်ခဲ့ရပါ တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔တုန္းဆိုေတာ့ အပူလိႈင္းေၾကာင့္ ေျမေရာ၊ ျမစ္ေတြပါ အပူခ်ိန္တက္ေနတုန္း ဓာတ္ေပါင္းဖိုက သြန္ထုတ္ ေနတဲ့ ေရပူေတြကပါ အပူခ်ိန္ကို ပိုၿပီးတက္လာေအာင္ အားေပးသလို ျဖစ္ခဲ့တာေၾကာင့္ပါ။ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္တုန္းကလည္း စ ပိန္ႏုိင္ငံမွာ ပူလြန္းတာေၾကာင့္ ျမစ္ေရရဲ႕အပူခ်ိန္ေတာင္ တက္လာတာမို႔ ျမစ္ထဲကို ေရပူသြန္ေနတဲ့ ဓာတ္ေပါင္းဖို တလံုး ေခတၱပိတ္ခဲ့ရပါတယ္။ ၂ဝဝ၃ နဲ႔ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း ဥေရာပတုိက္မွာ ဓာတ္ေပါင္းဖိုေတြဟာ ရိွသမွ်စြမ္းအင္ကို အ ျပည့္အဝသံုးၿပီး လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဘာလို႔တုန္းဆိုေတာ့ အဲဒီႏွစ္မ်ားအတြင္း ေႏြကာလေတြမွာ ေလ ေအးေပးစက္ အလြန္အကၽြံသံုးခဲ့လို႔ ျဖစ္ရတာလို႔ ဆိုပါတယ္။
၁၉၇၉ တုန္းက အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ပင္စီေဗးနီးယားျပည္နယ္မွာ “သံုးမုိင္ကြ်န္း” လို႔ အမည္ရတဲ့ အဏုျမဴဓာတ္ေပါင္းဖို ယို စိမ့္တာ ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ၁၉၈၆ ရုရွား ရွာႏုိဘုိင္း ဓာတ္ေပါင္းဖို ေပါက္ကြဲ ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေတြကို လူေတြကေမ့ေနတာ ၾကာ လွပါၿပီ။ သို႔ေသာ္လည္း အခု ဂ်ပန္ႏုိင္ငံက ဖူကူရီွးမား ဓာတ္ေပါင္းဖိုေပါက္ကြဲတာဟာ အေမ့ေမ့ အေလွ်ာ့ေလွ်ာ့ ျဖစ္ေန တဲ့ လူေတြကို ထပ္မံသတိေပးလုိက္တယ္ဆိုရင္လည္း မမွားပါဖူး။ အဏုျမဴဓာတ္ေပါင္းဖိုဟာ လံုျခံဳမႈရိွေအာင္ နည္းပညာ အဆင့္ ဘယ္ေလာက္ျမင့္တာေတြနဲ႔ပဲ လုပ္လုပ္ သဘာဝေဘး ဒုကၡကပ္ေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္လာရတဲ့အခါမွာ လူသားေတြအ တြက္ အႏၱရာယ္က်ေရာက္ႏုိင္တဲ့ အလားအလာေတြ ရိွေနေသးတယ္ဆိုတာကို ထင္ထင္ရွားရွား ျပလုိက္တာပါပဲ။
ေနာက္တခ်က္လည္း ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ ပတ္လည္က ႏုိင္ငံေတြဟာ ငလွ်င္ေၾကာ လုိင္းေပၚမွာ တည္ရိွတဲ့အတြက္ ငလ်င္ လႈပ္မွာ၊ မီးေတာင္ ေပါက္ကြဲမွာကို အၿမဲ စိုးရိမ္ေနရပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ပစိဖိတ္ေဒသထဲမွာ မဟုတ္ေပမယ့္ ငလ်င္ ေၾကာအေပၚမွာ တည္ေနပါတယ္။ မွတ္မိသေလာက္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ငလွ်င္ႀကီးႏွစ္ခု လႈပ္ခဲ့ပါတယ္။ တခုကေတာ့ အဂၤလိပ္ေခတ္မွာ လႈပ္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ပဲခူးငလွ်င္ႀကီးလို႔ လူသိမ်ားပါတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ မဆလေခတ္မွာ လႈပ္ခဲ့တဲ့ ပုဂံငလွ်င္ႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲ့ ဇာတ္လုိက္ ေက်ာ္ႀကီးမ်ားျဖစ္တဲ့ ေနျပည္ေတာ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားမွာလည္း ညဴ ကလီးယား အိပ္မက္ေတြ ရိွေနပါတယ္။ ႀကိတ္လည္းႀကံေနပါတယ္။ သူတို႔ကေတာ့ ပင္လယ္နားမွာ မေဆာက္ရဲေတာ့ ကုန္းတြင္းပိတ္ထဲမွာ သြားေဆာက္ေနၾကပါတယ္။ ေနာင္က်ရင္ ကုန္းတြင္းပုိင္းက လူေတြ ေရခ်ဳိရွားပါးမႈနဲ႔ ရင္ဆုိင္ရရင္ သူတို႔ လက္ခ်က္ပဲလို႔ ဆိုရေတာ့မွာပါ။ ဒီၾကားထဲ ကာရန္မသင့္လို႔ ဓာတ္ေပါင္းဖို ေပါက္ကြဲ ယိုစိမ့္တယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အနီးအနားက လူေတြ ခံရဦးမွာကလည္း ေနာက္တခ်က္လုိ႔ စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္မိပါရဲ့။
ေဇာ္မင္း
၁၈ ရက္၊ မတ္လ၊ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္
စာကိုး။ ။ “N-advocators will be back … after a suitable hiatus” by Brahma Chellaney, in Bangkok Post, 16th March 2011.